نقش کلسیم برای گیاه
کلسیم یکی از عناصر پرمصرف است که عموما توجه زیادی به آن نمی‌شود و حرکت آن در درون گیاه
برخلاف دیگر عناصر ماکرو بسیار کند است. جزیی از دیواره سلولی است و در تقسیم سلولی گیاه نقش دارد،
همچنین در فرایندهای رشد و مقاومت به آفات و بیماری‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند.
کاهش این عنصر در شیره سلولی منجر به کاهش کیفیت محصولات خصوصا (هندوانه، گوجه‌فرنگی، فلفل و…) خواهد شد.
این عنصر باید همواره در برنامه‌های غذایی به وفور وجود داشته باشد. برای جذب بالای کلسیم
بایستی گیاهان مداوم در حال تبخیر و تعرق باشند. چرا ؟؟ منتظر بمانید !!
نقش کلسیم در گیاه
کلسیم به عنوان رابط بین سلول‌های گیاهی می‌باشد .کلسیم در ساختمان تیغه میانی سلول‌ها و بافت
گیاهی در ترکیبی به نام پکتات کلسیم وجود دارد و تا زمانی که مقدار آن به اندازه کافی باشد از تخریب
دیواره پکتینی جلوگیری می‌شود این عنصر در فعل و انفعالات آنزیمی نیز شرکت می‌کند . کلسیم در توازن
آنیون‌ها و کاتیون‌ها نقش دارد. و در نفوذ پذیری غشای سلول‌ها تأثیر دارد. مقدار جذب کلسیم به نفوذپذیری
غشای سلولی گونه‌های گیاهی بستگی دارد. میوه‌هایی که کلسیم بالایی دارند بهتر می توانند حمل و نقل شوند.
حداقل ۶۰ درصد کلسیم در گیاهان در دیواره سلولی قرار دارد. کلسیم موجود در دیواره سلولی از سلول‌ها در مقابل
میکروب‌هایی که تلاش دارند با شگستن دیواره وارد سلول شوند را ممانعت می‌کند. همچنین کلسیم باعث انقباض
سطوح غشاء سلولی می‌شود که در نتیجه سلول آب کمتری از دست می‌دهد.
انتقال و جذب کلسیم در گیاه
کلسیم، یک عنصر غیر متحرک است که باحرکت آب در فرایند تعرق جا به جا می‌شود. به این خاطر که این ماده در
درون بافت‌ها انتقالش به کندی است بنابراین باید به صورت پیوسته در دسترس گیاه قرار بگیرد. کلسیم از برگ‌های
پیر به برگ‌های جدید و نوک ساقه انتقال نمی‌یابد و مقدار آن در آوندهای آبکش کمتر بوده و علت این هم احتمالاً
به دلیل رسوب کلسیم به صورت فسفات کلسیم می‌باشد ، کلسیم به صورت یون دوظرفیتی در خاک جذب می‌شود.
علائم کمبود عنصر کلسیم در گیاهان
کمبود کلسیم موجب کاهش رشد و همچنین لوله شدن برگها و قهوه ای شدن ریشه‌ها می‌شود.
در گوجه فرنگی، کمبود کلسیم موجب پوسیدگی ته میوه می‌شود.
در سیب کمبود کلسیم باعث کاهش استحکام میوه‌ها و عمر انبار داری کاهش می یابد.
در صورتی که گیاه با کمبود کلسیم مواجه شود برگها بد شکل و پیچیده می‌شوند و به طرف پایین خم و به رنگ زرد و
همچنین این گیاهان اندازه کوچیکی داشته و گل‌ها و گلبرگ‌های آن‌ها ریزش می‌کند.
دیگر علائم کمبود کلسیم در گیاهان:
1. نکروز شدن نوک و حاشیه برگ ها
2. غیر عادی شدن شکل میوه ها
3. تغییر شکل برگها (تا خوردگی لبه برگ به سمت بالا)
4. اختلال در سیستم مریستمی ریشه
5. کاهش خاصیت انبار مانی 6. که تلخ میوه ها
7. سیاه شدن گلگاه
8. چوب پنبه ای شدن میوه ها
9. سرمازدگی گیاه و میوه ها 10. کاهش عمر میوه ها و گل های زینتی
11. کاهش مقاومت به بیماری ها همچنین مصرف کودهای ازته فراوان و هرس شدید تاثیر مضاعفی بر کمبود
کلسیم می گذارند. نسبت ازت به کلسیم (N/Ca) در میوه بایستی در حدود 10 باشد و زمانی که این نسبت برقررا
باشد تقریباً هیچ عارضه ای مخصوصاً عوارض فیزیولوژییک (لکه تلخ،آردی شدن، پوکیدگی، اسکالد، آبکیزیدگی و …..)
مطرح نمی باشد .
نقش های متابولیکی کلسیم
رشد ریشه و شاخه .
افزایش مقاومت دیواره سلولی ، : کلسیم به شکل پکتات کلسیم وظیفه حفظ دیواره های سلولی گیاهان را بر عهده دارد.
فعال سازی آنزیم ها و خنثی کردن اسیدهای آلی در گیاهان.
افزایش کیفیت میوه.
کلسیم به عنوان یک اصلاح کنند خاک به حفظ تعادل شیمیایی خاک کمک می کند.
باعث کاهش شوری خاک شده و نفوذ آب را نیز بهبود می بخشد.
یکی از مهمترین اثرات کلسیم در تنظیم فعالیت تنفسی گیاه است، میوه حاوی کلسیم کم ٬ سرعت تنفس خیلی بالایی دارد،
یعنی تنفس با غلظت کلسیم نسبت عکس دارد.
کاربرد کلسیم در خاک از طریق کاهش اسیدیته خاک اثرات غیرمستقیم دیگری نیز در رشد گیاه دارد، مثلا باعث می شود
که مواد مغذی بیشتری در دسترس گیاه قرار بگیرد و عناصر سمی مانند آلومینیوم کمتر در خاک محلول باشد.
کلسیم در ارتباط با کیفیت محصولات
کلسیم باعث بهبود صفات فیزیکی و شیمیایی میوه در محصولات باغبانی می‌شود. باعث حفظ ثبات غشای سلولی می‌شود،
باعث استحکام بخشدن به استحکام ارتباط بین سلولی از طریق استحکام تیغه میانی می‌شود. در محصولاتی که کمبود کلسیم
داشته باشند تنفس به میزان زیادی افزایش پیدا می‌کند که باعث کاهش ذخیره کربوهیدرات می‌شود و عمر محصول برداشت
شده کاهش می یابد. میوه‌هایی که ترکیبات کلسیمی محلول پاشی می‌شوند از کیفیت و عمر انبار داری بالاتری برخودارند.
زمان مصرف کود های کلسیمی
در مزارع گوجه رنگی، هندوانه، توت فرنگی و در باغات درختان میوه برای افزایش کیفیت محصولات از محلول پاشی
کودهای کلسیمی استفاده می‌کنند، کودهایی از جمله کلرور کلسیم و نیترات کلسیم از بهترین کودهایی می‌باشند که برای
محلول پاشی استفاده می‌شوند.کلرور کلسیم نسبت به نیترات کلسیم کاربرد و مزیت بیشتری دارد چون با مصرف نیرات
کلسیم نسبت نیتروژن به کلسیم N/Ca افزایش می یابد در میوه‌ها و در این حالت ماندگاری میوه‌هایی همچون سیب
کاهش می یابد.
ترکیبات مهم حاوی کلسیم
کلرور کلسیم، نیترات کلسیم، کلسیم آسکوربات، کلسیم کلرید، سولفات کلسیم،نیرات آمونیوم کلسیم،کربنات کلسیم،کلسیم گلوتانات،کلسیم لاکتات.
